نگهداری و تعمیرات دستگاههای صنعتی خصوصا از نوع دوار
همانطور که کارکرد هر دستگاهی در طول عمر بایستی از راندمان مطلوب برخوردار باشد لذا به برنامه نگهداری و تعمیرات دستگاههای صنعتی نیاز داریم.
اهداف نگهداری و تعمیرات دستگاههای صنعتی
مهم‌ترین اهداف نگهداری و تعمیرات دستگاههای صنعتی به شرح زیر است:
- ممانعت از گسترش عیوب و ایرادات.
- رفع مشکلات جزئی قبل از اینکه دستگاه دچار مشکلات عدیده شود.
- تعویض قطعات مستهلک دستگاه قبل از اینکه قطعه دچار خرابی شدید و دستگاه دچار توقف ناگهانی گردد.
- به حداقل رساندن خرابی و توقف‌های پی‌درپی در تولید و ممانعت از آسیب‌ها بواسطه توقف در کارکرد.
- پائین آوردن مصرف قطعات و کاستن هزینه‌ها ناشی از آن.
- طول عمر کارکرد دستگاه و راندمان آن به حد مطلوب می‌رسد.
- جلوگیری از خرابی‌های زودرس که باعث آسیب‌های جدی به دستگاه می‌شود.
- همچنین با اجرای این برنامه (نگهداری و تعمیرات) می‌توان از نیروی کار در راستای عملیات تولید به طور بهینه بهره گرفت چرا که نیروها به طور مکرر درگیر تعمیرات دستگاه‌ها نخواهند شد.
چگونگی نگهداری و تعمیرات دستگاههای صنعتی
دستگاههای دوار بوسطه چرخشی که روی یک یا چند محور دارند نیازمند یاتاقانهای غلطشی هستند البته قبلا انواع یاتاقان‌ها در مباحث قبلی عنوان شده است.
لذا وجود هر محور و یاتاقان روی دستگاه، عمل دورانی را بواسطه یک نیروی محرکه تحمل می‌کنند و این حالت همراه با اصطحکاک (attrition) و در نتیجه تولید گرما در همان محل بوده که روانکار روغن یا گیریس وظیفه خنک کردن یاتاقان یا محور را دارد حالا اگر برنامه‌ای برای نگهداری وضعیت موجود نباشد پس از چندی دستگاه بواسطه عدم تعویض روانکار دچار صدمه جزئی و در دراز مدت آسیب جدی دستگاه را تهدید خواهد کرد.
قطعات کاربردی در دستگاههای دوار و صنعتی دارای یک ساعت کارکرد یا عمر مفید دارند و اگر برنامه مدونی برای تعویض به موقع آن (نگهداری و تعمیرات) نباشد دستگاه و خط تولید بحرانی خواهد شد پس اهمیت برنامه نگهداری بسیار مشخص و لازم است.
هر دستگاهی می‌بایست با تمام توان در خط تولید بکار گرفته شود این امر میسر نمی‌شود مگر اینکه اپراتور دستگاه را به طور منظم بررسی کند و نتایج (accessory) را ثبت کند البته در بعضی از دستگاههای صنعتی به طور خودکار (automatic) وضعیت کارکرد ثبت خواهد شد اما بازهم نیاز است اپراتور سرکشی فیزیکی را انجام دهد تا از وضعیت ظاهری دستگاه مطلع شود.
دستگاههای که با دور خیلی بالا در حال کارند دارای سیستم‌ها و سنسورهای حفاظتی هستند لذا لحظه به لحظه سنسورها کارکرد دستگاه را کنترل کرده و در صورتیکه هر نوع از المانهای تعریف شده روی سنسورها دچار ایراد شود دستگاه به طور خودکار از سرویس خارج می‌شود این پروسه در نگهداری و تعمرات دستگاه بسیار مهم بوده و از مشکلات مهم جلوگیری خواهد کرد.
اما دستگاههای که به طور manual کنترل می‌گردد اپراتور دستگاه در زمان‌های تعریف شده در سیستم به طور منظم دستگاه را ارزیابی کرده و مشاهدات خود از وضعیت کارکرد دستگاه را در فرم مخصوص ثبت می‌کند این روند در هر نوبت کاری اپراتورها یکسان بوده و در صورت هرگونه مغایرت در اطلاعات ثبت شده موارد بررسی و اگر دستگاه نیاز به تعمیر داشته باشد از سرویس خارج شده و معایب برطرف می‌گردد.
در صورتیکه مغایرت‌ها هرچند جزئی نادیده گرفته شود احتمال صدمات جدی به دستگاه شدت گرفته و نه تنها خط تولید و کارکرد دستگاه دچار توقف ناگهانی می‌شود همچنین هزینه‌های تعمیرات به مراتب بالا خواهد رفت.
نیاز دستگاههای صنعتی از جمله دستگاههای دوار به یک سیستم نگهداری و تعمیرات دوره‌ای جزئی از موارد جدا نشدنی از آن‌هاست پس با یک عملکرد سیستماتیک مدون و اصولی در حفاظت از این دستگاه‌ها کوشا باشید تا چرخه تولید همچنان پر توان در حرکت باشد.
اساسا در چرخه تولید و یا هر جایی دیگر پیشگیری و نگهداری به مراتب کم هزینه‌تر از درمان و یا تعمیر بوده لذا کارفرمایان درصدد هستند که سیستم نگهداری را به طور منظم وبا یک برنامه مدون اجرا کنند آنچه در این میان از اهمیت خاصی برخوردار است نحوه اجرا و متعهد بودن اپراتور به انجام صحیح برنامه می‌باشد.
هرگاه یک یا چند اپراتور به طور عمدی یا سهوی در اجرا برنامه نگهداری قصور کنند تبعات ناشی از آن همه را درگیر خواهد کرد پس کارفرما می‌بایست ضمن آموزش اپراتور در انتخاب شخص یا اشخاص دقیقتر و با انضباط‌تری را به کار بگیرد البته نمی‌توان از خطای انسانی چشم پوشی کرد ولی هرچه خطاها کمتر باشد برنامه نگهداری خوب اجرا خواهد شد.
وقتی اپراتورها لیست‌های مربوط به دستگاه‌ها را مرتب ثبت می‌کنند نیروهای منتخب و مجرب این لیست‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند چه به طور خودکار (automation) یا دستی (manual) ثبت شود هر دو نیاز به بررسی مهندسی دارد.
هرگونه تغییر در المانها حاوی یک پیام بوده که دستگاه دچار ایراد یا نزدیک به مشکل می‌باشد. در اینجا منظور از المان اعداد‌وار قامیست که سازنده دستگاه برای کارکرد دستگاه تعیین کرده به طور مثال لرزش (vibration) مربوط به یاتاقانهای دستگاه یا (temperature) دمای محلهای که بیرینگ‌ها وجود دارند یا روانکار دستگاه در چه وضعیتی که رسید بایستی تعویض یا سر ریز شود.
نکته‌های ریز و اساسی که در این برنامه (نگهداری و تعمیرات) نهفته هست باعث می‌شود که دستگاه شما نه تنها دچار خرابی زودرس نگردد بلکه تحت یک شرایط ایده‌ال که توسط نگهداری آن اعمال کرده‌اید کار کرده و راندمان تولید را در حد مطلوب نگهدارد.
امروزه با توجه به اینکه هزینه قطعات یدکی فوق‌العاده بالاست، نیاز است که در اجرای این برنامه دقت لازم را بکار برد هوشیاری و دانایی اپراتورها می‌تواند خطای انسانی را بسیار کاهش دهد چراکه دستگاه هرچند بدون ایراد درحال کار است ولی وضعیت فیزیکی آن نیاز به کنترل دارد همیشه نمی‌توان از سیستم‌های خودکار انتظار داشت که بخوبی و بدون اشتباه نتایج را ثبت (record) کند پس اینجاست که ظاهر فیزیکی دستگاه باید از چشم اپراتور دور نباشد به طوریکه با دست زدن در محلهای که دما کنترل می‌شود از حدود آن مطلع شود، هر تغییر رنگ روی بدنه دستگاه نشانه خوبی نیست پس اپراتور می‌بایست بازرسی (control) فیزیکی هم داشته باشد تا دستگاه دچار مشکل نشود.
صدای (noise) ناشی از دستگاه بر اثر کار و اصطحکاک قطعات امری جدا نشدنی از دستگاههای صنعتی بوده و اپراتورها به راحتی متوجه تغییر صدای دستگاه می‌شوند پس ضمن اینکه سیستم خودکار درحال ثبت المانها هستند اپراتور هم به طور دستی و فیزیکی باید وقایع را گزارش کند.
در بیشترین مواردی‌که دستگاه‌ها دچار خرابی مفرط یا زودرس می‌شوند عدم برنامه ریزی در نگهداری دستگاه بوده شاید بهتر است اینطور مطرح کنیم که دستگاه اپراتور نداشته و در هر نوبت کاری هیچ شخص خاصی عهده دار بازرسی دستگاه را ندارد پس هر اتفاقی که ناشی از این بی نظمی بوجود آید مسئولیتی برای کارکنان ندارد هرکسی خطایش را توجیح خواهد کرد اما بیشترین ضرر متوجه صاحبان شرکت یا کارخانه می‌شود.
امروزه صاحبان و شرکای کارخانه‌ها و شرکت‌ها الزاما اشخاصی را به استخدام می‌گیرند تا نه تنها سیستم نگهداری و تعمیرات (maintenance) را پیاده کنند بلکه سیستم پییشگرانه و نگهداری (preventive maintenance) را هم در نظر بگیرند.
یا به اختصار سیستم PM را نیز اجرایی کنند در سیستم PM با یک برنامه منظم منطبق با برنامه نگهداری و تعمیرات قطعات و مواد مصرفی به طور دقیق در فواصل مشخص تعویض می‌شوند به طور مثال روانکار دستگاه روغن یا گیریس طبق برنامه سازنده تعویض یا سریز می‌شود. اینطور نیست که اپراتور از روی رنگ یا مشخصات ظاهری روانکار یا قطعه مصرفی از تعویضش خودداری کند برنامه گویای همه چیز بوده و همه می‌بایست به طور منظم از قوانین سیستم PM پیروی کنند تا برای دستگاه‌ها مشکلی پیش نیاید.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.